آزمایش نفوذ استاندارد (spt) – تست خاک
آزمایش نفوذ استاندارد (spt) یا تست خاک، یکی از متداول ترین آزمایش های صحرایی برای اندازه گیری تعیین مقاومت خاک است. انجام تست خاک دارای مزایای زیاد و هزینه معقولی است و با تفسیر نتایج آزمایش می توان اطلاعات زیادی در مورد خاک به دست آورد؛ در نتیجه به کارگیری آزمایش نفوذ استاندارد رایج شده است.
آزمایش نفوذ استاندارد (spt) چیست؟
تا قبل از سال 1927 نمونه گیری از خاک های ماسه ای و شنی کار بسیار سختی بود و مانند نمونه گیری از خاک های رسی انجام نمی شد. اما بعدها با ابداع آزمایش نفوذ استاندارد، نمونه گیری از خاک های درست دانه مانند ختاک های ماسه ای و شنی ابداع شد.
امروزه انجام آزمایش نفود استاندارد بسیار معمول و رایح شده است و می توان با کمک آن انواع خاک را طبقه بندی کرد. به بیانی دقیق تر از ویکی پدیا، تست خاک یا آزمایش نفوذ استاندارد به شرح زیر می باشد:
آزمایش نفوذ استاندارد (به انگلیسی: Standard penetration test) یا به اختصار اِس. پی. تی (به انگلیسی: SPT) از بررسی‌های ژئوتکنیکی است که برای نمونه‌برداری از خاک و تعیین مشخصات مکانیکی و مهندسی خاک و چینه‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این آزمایش یک نمونه‌گیر دوکفه‌ای، که در انتهای لوله حفاری نصب شده است با ضربات یک چکش ۶۲۳ نیوتنی به داخل خاک کوبیده می‌شود.
آیا هزینه آزمایش نفوذ استاندارد معقول است؟
آزمایش نفوذ استاندارد در گمانه هایی انجام می شود که برای اهداف دیگر حفاری شده اند، در نتیجه برای انجام تست خاک نیاز به حفاری های جدید نیست. تجهیزاتی که برای انجام تست خاک نیاز هست، همان تجهیزاتی است که برای حفاری به کار برده می شود؛ در نتیجه به تجهیزات خاص دیگری نیاز ندارد. انجام آزمایش نفوذ استادندارد، هزینه گزافی را روی پروژه تحمیل نمیکند و انجام آن داده های مفید و کاربردی ارائه میکند.
آزمایش نفوذ استاندارد چگونه انجام می شود؟
ابتدا در محل مورد نظر، یک گمانه با قطر 2.5 اینچ ایجاد به به عمق موردنظر حفر می شود. در مرحله بعد، میله از سرمته حفاری جدا می شود و نمونه گیر متصل می شود. نمونه گیر، یک استوانه توخالی است که می تواند در طول مسیر، به دو نیم تقسیم شود.
برای تست خاک به روش spt، از یک چکش 63 کیلوگرمی استفاده می شود. این چکش از ارتفاع75 سانتی متری به روش مکانیکی و قرقه و طناب رها می شود.
در مرحله آخر، نمونه گیر از میله حفاری خارج می شود . خاک داخل آن، به عنوان خاک دست نخورده برای انجام آزمایش spt به آزمایشگاه ارسال می شود.
