حفر چاه آب دستی

آب، یکی از مهم‌ترین عناصری است که انسان برای بقا به آن نیاز دارد. به همین دلیل آن‌ها همیشه به دنبال راهی برای دریافت آب بیشتر و استفاده از آن در مناطق مختلف بوده‌اند. ایرانیان از دیرباز جزو اولین و کشورهایی بوده‌اند که از چاه و قنات برای تامین آب استفاده می‌کرده‌اند.

چاه‌هایی که توسط انسان با دست به صورت عمودی و استوانه‌ای یا استفاده از وسایل مربوطه برای دسترسی به آب حفر می‌شوند، چاه آب نامیده می‌شوند. امروزه چاه‌های آب زیادی حفر می‌شود؛ اما آیا می‌توان گفت همه چاه‌های حفر شده خوب و با کیفیت هستند؟ پاسخ منفی است. اگر بخواهیم ویژگی‌های یک چاه خوب را به طور کلی بیان کنیم ؛می‌توان گفت که چاه خوب مقدار آبی است که با کم‌ترین هزینه و به طور نامحدود پمپاژ شود.

تعیین مکان مناسب برای حفر چاه یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید در نظر گرفته شود. اولین نکته مهم این است که چاه‌های آب باید طبق استانداردهای محلی هر منطقه یا کشور در حداقل فاصله از مکان‌ها یا ساختمان‌های اطراف قرار داشته باشند تا آلودگی احتمالی آن‌ها به چاه آب نفوذ نکند.

علاوه بر حداقل فواصل، تعیین نقطه حفاری چاه‌های آب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تعیین نقطه صحیح حفر چاه به ارتفاع زمین، موقعیت ساختمان‌های ساخته شده یا در حال ساخت در منطقه، لوله‌های گاز و کابل های برق مدفون در زیر زمین و همچنین منابع آلودگی در منطقه بستگی دارد.

در حالت ایده‌آل، چاه‌ها باید در نقطه‌ای حفر شوند که ارتفاع آن‌ها بیشتر از منابع آلودگی باشد، مانند سیستم سپتیک یا مناطقی که دارای دام است. حداقل فاصله بین چاه‌ها و ساختمان‌ها و تجهیزات اطراف به استحکام خاک و کف سنگ منطقه برای جلوگیری از ورود آلاینده ها به آب چاه بستگی دارد.

به همین دلیل است که اگر عمق چاه کمتر از 50 فوت یا عمق لایه مرزی کمتر از 10 فوت باشد، خطر ورود آلودگی به آب چاه وجود دارد. برای این چاه‌ها حداقل فاصله تا سایر ساختمان‌ها و تجهیزات باید دو برابر چاه‌های معمولی باشد تا از ورود آلودگی به آن‌ها جلوگیری شود.

قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین روش حفر چاه، حفر چاه آب دستی است. چاه‌های دستی چاه‌هایی هستند که با نیروی انسانی و تجهیزات سنتی مانند بیل، چرخ چاه، کلنگ، سطل و غیره حفر می‌شوند (مطابق با مقررات و مقررات  حفاظتی حفر چاه دستی).

در حالی که این روش بیشتر برای حفاری چاه فاضلاب استفاده می‌شود، حفاری چاه آب دستی نیز در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه رایج است. بدین منظور عملیات حفاری با ابزار سنتی و تا چند متر زیر عمق ضربه به سطح آب ادامه می‌یابد. در حفر چاه دستی پس از حفر چاه و برداشتن خاک، دیوارهای چاه را با آجر، بتن، لوله‌های دیواری و غیره، می‌پوشانند؛ تا خاک دیواره چاه در آب فرو نرود.

مقالات مرتبط: قیمت حفر چاه آب با دستگاه

دستگاه حفاری راسول و تجهیزات حفر چاه آب دستی به شرح زیر است:

چرخ چاه: وسیله‌ای است که برای انتقال مواد از عمق چاه به بیرون و بالعکس استفاده می‌شود و روی دهانه چاه نصب می‌شود.

دلو: وسیله ای است که معمولاً از لاستیک موجدار، برزنت یا مواد مشابه به شکل کیسه ساخته می‌شود و برای حمل مواد استفاده می‌شود.

کلنگ: از این وسیله برای کندن زمین استفاده می‌شود.

از دیگر تجهیزات و تجهیزات حفاری چاه آب دستی می‌توان به دمنده هوا، کابل انتقال روشنایی، ون، کمربند ایمنی برای ورود به چاه و … اشاره کرد.

• قبل از شروع به حفر چاه آب دستی باید در مورد وجود قنات‌های قدیمی، فاضلاب و پی، مصالح خاک، لایه‌های زیرزمینی، تاسیساتی مانند آب، برق، گاز، تلفن و … تحقیقات لازم انجام شود.
• در ابتدای حفر چاه آب دستی حضور حداقل دو نفر و با افزایش عمق چاه به 5 متر حضور حداقل سه نفر برای ادامه عملیات الزامی است. یک کلنگ در ابتدای حفاری انبار اضافه می‌شود.
• برای حفظ ایمنی کارگران از افتادن در اطراف گودال یا افتادن از کنار دهانه، تخته‌ها یا الوارهایی با استحکام و عرض کافی روی جایگاه کارگران قرار داده شود.
• برای جلوگیری از ریزش خاک و سنگ در گودال اطراف دهان، آستانه‌ای به ارتفاع حداقل 15 سانتی متر با استفاده از مواد بادوام تعبیه شود.
• هنگامی که گودال به عمقی رسید که خاک باید محکم باشد، جراحی تاج چینی باید شروع شود. در کشورهایی که زمین دستی رسوب داده شده است، جراحی تاج چینی پس از برداشتن زمین دست انجام می‌شود.
• در صورتی که در عمق معینی از چاه ممکن است به دلیل کمبود اکسیژن عوارضی برای مغنی ایجاد شود، باید از قبل دستگاه‌های هوادهی در چاه نصب شود.

امروزه برای حفر چاه آب دستگاه‌های پیشرفته و جدیدی داریم که روش سنتی حفر چاه آب با دست یا بیل و کلنگ را کاملا منسوخ کرده است ؛ زیرا هم سرعت کار، هم کیفیت، هم عمق بیشتر و هم ایمنی بالاتری را برای ما دارد.